Halloween

Halloween is een feestdag die valt op 31 oktober. Traditioneel wordt Halloween vooral gevierd in Ierland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada. Inmiddels heeft het feest ook sterk aan populariteit gewonnen in andere delen van de wereld, met name in Europa, Latijns-Amerika, Australië en Oost-Azië.





Eén november is in de Keltische kalender het begin van het nieuwe jaar, dus 31 oktober wordt gezien als oudjaarsavond. De Kelten geloofden dat op deze dag de geesten van alle doden van het afgelopen jaar terugkeerden naar aarde, waar ze levende lichamen claimden om in voort te leven. Om deze boze geesten af te zweren, werden er enge maskers gedragen.

Negen eeuwen na Christus stak het feest de Noordzee over en werd de traditie verder in Europa opgepakt. Door Ierse en Schotse immigranten is het feest ook in Amerika en Canada beland. De bijbehorende trick-or-treat-traditie vindt tevens zijn oorsprong in de Middeleeuwen, toen in lompen geklede christenen dorpen rondgingen om zielencake (krentenbrood) te bietsen.





In ruil voor een brood gaven ze de schenker een gebed voor een overleden familielid, dat uit het vagevuur zou worden gered om naar de hemel te gaan. Deze traditie ontwikkelde zich in de loop van de jaren tot de huidige Halloweenviering - verklede kinderen die langs de deuren gaan om snoepjes te verzamelen.

Sinds de jaren '80 van de twintigste eeuw is Halloween ook in Nederland bekend. Vooral onder scholieren en volwassenen is het feest de laatste jaren sterk in opkomst. Scholen, buurthuizen, cafés, clubs, discotheken zijn de plaatsen waar Halloween-parties worden georganiseerd. De feesten hebben nogal eens een besloten karakter. Ze kunnen onderling sterk verschillen, maar een belangrijk onderdeel is steeds het griezelig verkleed gaan (er worden wel prijzen uitgeloofd voor het beste, afschrikwekkendste kostuum).





Bij de pogingen het feest ingang te doen vinden, speelt het aanbieden van accessoires door de commercie een grote rol. Het belangrijkste attribuut is de uit Amerika overgenomen pompoen-lantaarn, een pompoen uitgesneden in de vorm van een griezelgezicht. Het licht van een kaarsje dat door de ogen, neus en mond naar buiten schijnt, verhoogt het effect. De Engelse naam voor de lantaarn is Jack-o'-lantern (waarschijnlijk afgeleid van een naam voor een nachtwaker). De lantaarn-maskers, ook wel gemaakt van andere materialen, worden de laatste jaren steeds vaker gedurende de hele maand oktober in de winkels te koop aangeboden. Ook de toename van het aanbod van onbewerkte pompoenen in bloemen en groentewinkels is opvallend.

In de meeste landen is het voornamelijk een kinderfeest: zij gaan allemaal verkleed als 'enge' wezens. Vervolgens gaan ze langs de deuren om snoep te halen. Ze roepen dan, in Amerika zeker; 'trick or treat'. Dit betekent iets als: 'Geef me een snoepje, want anders...'. Dit lijkt een beetje op wat wij in Nederland kennen als het Sint-Maartenfeest, dat altijd op 11 november is, waarbij kinderen met lampionnetjes langs de deuren gaan en om wat lekkers vragen.





Wel is duidelijk dat de commercie in toenemende mate belangstelling toont voor Halloween. Ook is er kritiek omdat het vieren van deze feestdagen gezien wordt als symptomatisch voor de Amerikanisering van de maatschappij.

Verschillende organisatie en kerkgenootschappen hebben kritiek op Halloween vanwege het "heidense" karakter dat het feest op vele plaatsen zou hebben, alsmede vanwege het spiritisme dat erdoor bevorderd zou worden.